De 7 copingstijlen

Problemen, moeilijke situaties en onvoorspelbare emoties; iedereen krijgt hier weleens mee te maken en iedereen gaat er op een andere manier mee om. Hoe ga jij om met dat moeilijke tentamen, met die ziekte die alles op z’n kop zet, met moeilijk situaties die in je leven spelen? Dat is waar coping om draait: hoe om te gaan met bepaalde situaties. In deze blog wordt aan de hand van het KOP-model verder uitgewerkt wat coping is en worden de zeven copingstrategieën toegelicht.

Hoe werkt coping nu precies? Dat is uit te leggen aan de hand van het KOP-model. Dit model staat voor: Klachten = Omstandigheden x Persoonlijke stijl. Klachten kunnen bijvoorbeeld inhouden dat iemand last heeft van somberheid of angst. Volgens het model ontstaan deze klachten vanuit een interactie tussen de omstandigheden en de persoonlijke stijl. Omstandigheden kunnen moeilijke situaties zijn, zoals een echtscheiding of overlijden, maar is ook breder te zien. Het is hierbij namelijk ook van belang hoe iemands sociale netwerk eruitziet, of hij voldoende financiële middelen heeft en hoe zijn gezondheid is. Persoonlijke stijl gaat over de persoon die iemand is en met name over hoe hij met de omstandigheden omgaat. Het volgende voorbeeld laat het KOP-model in de praktijk zien. De klachten van iemand kunnen bijvoorbeeld zijn dat hij zich erg gestrest en somber voelt. Wat betreft zijn omstandigheden is hij net gescheiden en heeft hij moeite om financieel het hoofd boven water te houden. Zijn persoonlijke stijl is dat hij zich terugtrekt uit zijn sociale omgeving en veel in zijn eentje piekert over zijn omstandigheden.

De laatste component- de persoonlijke stijl - heeft te maken met coping. Coping is de manier waarop men met bepaalde situaties omgaat – dus, hoe iemand omgaat met de omstandigheden. Er zijn zeven verschillende manieren van coping, dit worden ook wel strategieën genoemd. Hierbij wordt er onderscheid gemaakt tussen probleemgerichte en emotiegerichte coping. Bij probleemgerichte coping, gaat iemand het probleem of de situatie analyseren, waarna hij er een oplossing voor bedenkt. Bij emotiegerichte coping richt iemand zich vooral op zijn gevoelens en probeert hij die te reguleren. Ook wordt er onderscheid gemaakt tussen actieve en passieve coping: iemand wil de situatie aanpakken of is afwachtend en laat de situatie over zich heenkomen. De zeven strategieën, die allemaal elementen hebben van probleem- of emotiegerichte coping en actieve of passieve coping, worden hieronder kort toegelicht. 

1. Actief aanpakken: Hierbij bekijkt iemand de situatie eerst rustig van alle kanten en zet hij de zaken op een rijtje. Daarna gaat hij doelgericht en met vertrouwen te werk om het probleem op te lossen.
2. Palliatieve reactie: Wanneer iemand deze strategie hanteert, zoekt hij afleiding en houdt hij zich bezig met andere dingen om niet aan het probleem te hoeven denken. Hij probeert zich wat prettiger te voelen door wat te ontspannen.
3. Vermijden: Met deze strategie laat iemand de zaak op zijn beloop, gaat hij de situatie uit de weg of wacht hij af wat er gaat gebeuren.
4. Sociale steun zoeken: Hierbij zoekt iemand troost en begrip bij anderen. Hij vertelt zijn zorgen aan iemand en vraagt om hulp.
5. Passief reactiepatroon: Wanneer iemand deze strategie gebruikt, laat hij zich volledig door de problemen en de situatie in beslag nemen. Hij kan de situatie somber inzien en zich piekerend in zichzelf terugtrekken. Ook is hij niet in staat om iets aan de situatie te doen.
6. Expressie van emoties: Bij deze strategie laat iemand zijn ergenis of kwaadheid merken en reageert hij de spanningen af.
7. Geruststellende gedachten: Met deze strategie stelt iemand zichzelf gerust met de gedachte dat na regen zonneschijn komt, dat anderen het ook wel eens moeilijk hebben of dat er nog wel ergere dingen gebeuren. Iemand spreekt zichzelf dus moed in.

 Bij het lezen van deze copingstrategieen kan de gedachte opkomen dat de ene strategie beter zou zijn dan de andere. Wellicht wordt bijvoorbeeld gedacht dat vermijden een strategie is die uit de weg gegaan zou moeten worden. Maar eigenlijk zijn alle strategieën nuttig. Of een strategie ook adaptief is, ligt vaak aan de situatie. Als iemand bijvoorbeeld een nare ervaring heeft gehad op het station, kan het goed zijn om die plek even te vermijden, totdat hij zich weer sterk genoeg voelt om de situatie aan te kunnen. Hij kan daarna wellicht de strategie ‘Sociale steun zoeken’ gebruiken en met een vriend naar het station gaan. Uit dit voorbeeld blijkt dat het belangrijk is om meerdere strategieën te gebruiken. Wanneer iemand voortdurend ‘Vermijding’ zou gebruiken, zou hij angstig blijven om op het station te komen en nooit meer de trein pakken. En wanneer iemand voortdurend de strategie ‘Actief aanpakken’ zou hanteren, zou hij voorbijgaan aan zijn emoties. Dan kan een ‘Palliatieve reactie’ juist weer heel nuttig zijn om het probleem even aan de kant te kunnen zetten.

Men is vaak geneigd om een bepaalde copingstrategie meer in te zetten dan de andere. Dit gaat dan behoren tot iemands persoonlijke stijl. Belangrijk blijft echt dat er in jouw persoonlijke copingstijl een balans is tussen het gebruik van de verschillende strategieen. Vermijd de inzet van één enkele strategie of overmatig gebruik van één enkele strategie, hoe vertrouwd dat ook voelt! En bedenk: daar waar omstandigheden in het leven vaak niet zomaar kunnen veranderen en de klachten het leven gaan bepalen, kan de sleutel tot een beter welbevinden en het ervaren van minder klachten liggen in het aanpassen van de persoonlijke copingstijl!

Ervaart u, of iemand die u kent, problemen op het gebied van coping en heeft u behoefte aan hulp en ondersteuning? U kunt altijd contact met ons opnemen voor een gesprek. Graag helpen wij u verder.