Wat kan een counselor bij u op de werkvloer voor u betekenen?
In onze maatschappij is de uitwisseling van kennis steeds belangrijker. Kennis is veel toegankelijker en beter beschikbaar geworden. Hierdoor zijn onze hersenen hoe langer hoe meer ons werkkapitaal. Met andere woorden: onze hersenen zijn datgene waar het om draait. De kwaliteit en inzetbaarheid van (de hersenen van) medewerkers wordt sterk beïnvloed door hoe zij zich voelen, hoe fit zij zijn, hoe zij stress ervaren en hoeveel stress zij ervaren. Je zou dit alles bij elkaar de ‘mentale vitaliteit’ kunnen noemen. Juist deze vitaliteit staat steeds meer onder druk door de hogere eisen die de economie stelt.Er wordt steeds meer gevraagd van medewerkers, managers en directeuren. Dit kan leiden tot verhoogde niveaus van werkstress, maar ook tot psychische klachten die een relatie hebben met het werk. Dit kan bijvoorbeeld beginnen met lichte onvrede over het werk, de collega’s, de baas, of over privéaangelegenheden. Wanneer hier niets mee gedaan wordt, kan het leiden tot psychische klachten. Voorbeelden van dergelijke klachten zijn depressie of burn-out. Dit kan langdurige uitval tot gevolg hebben. Recent is onderzocht dat 1 op de 3 gevallen van uitval wordt veroorzaakt door werk-gerelateerde stress. Dat is een behoorlijk hoog percentage. Op jaarbasis kost dergelijke uitval het bedrijfsleven miljoenen euro’s.
De veranderende economie vraagt bezinning op een nieuwe visie op arbeid en werkgeverschap. Bedrijven en organisaties zien steeds meer het belang van een beleid waarbij de sociale en emotionele belangen van de medewerker meer ruimte krijgen. Voor een bedrijf kan het echter lastig zijn om hierin de juiste beslissingen te maken. Wat zijn goede, zinvolle veranderingen voor alle partijen? En welke veranderingen verhogen op korte termijn de werktevredenheid, maar hebben geen blijvend effect op de lange termijn? Een counselor kan goede raad en hulp geven bij het maken van deze afwegingen. Ook kan hij of zij* helpen bij het ‘opruimen’ van blokkades die beleidsveranderingen in de weg staan. Daarnaast kan de counselor werkgevers en werknemers die werk gerelateerde stress of andere klachten ervaren, in een relatief kort tijdsbestek weer ‘op de rit’ helpen.
Wat is counseling precies? Counseling is een laagdrempelige vorm van hulpverlenen, waarbij de nadruk ligt op het wegnemen van mogelijke emotionele en/of sociale blokkades. De letterlijke vertaling van ‘counselor’ is ‘raadgever’. Deze vertaling dekt echter niet de hele lading: Een counselor gaat met uw medewerker in gesprek op een niet-sturende manier. Tijdens deze gesprekken wordt inzichtelijk gemaakt welke niet- helpende patronen er zijn ontstaan. Hierbij kan het gaan om niet-helpende patronen in denken, voelen en/of doen. De counselor is hierin vooral procesbegeleider. Een goede counselor zal snel doorhebben welke niet-helpende patronen een rol spelen. Hij zal u laten inzien om welke patronen het gaat, zonder dingen voor u in te vullen. Door de patronen op deze manier ‘boven tafel te halen’ kan hij het beste duidelijk maken welke adviezen relevant zijn voor uzelf of voor uw medewerker. In deze vorm van procesbegeleiding ligt ook de kracht en de meerwaarde van counseling ten opzichte van andere vormen van coaching.
Doordat counseling laagdrempelig is, kunnen uw medewerkers snel ‘aan de bel trekken’ bij conflicten, loopbaanvraagstukken, relatieproblemen, angsten of stress. Dit zorgt voor het verminderen van problemen, het terugvinden van arbeidsmotivatie en nieuwe inspiratie. Zodoende blijft het arbeidsverzuim beperkt, waardoor de bedrijfskosten drastisch teruglopen. De kosten die samengaan met het inschakelen van een counselor worden dus makkelijk terugverdiend. Bovendien laat u hiermee zien dat u belang hecht aan aandacht voor uw ‘mentale kapitaal’. Hiermee geeft u ook een positief signaal aan uw medewerkers.
Wellicht vraagt u zich af: Waarom zou ik voor counseling kiezen? Coaching klinkt in het bedrijfsleven inmiddels redelijk bekend in de oren, maar counseling niet. Wat is precies het verschil tussen coaching en counseling? Bij coaching is het over het algemeen zo dat de hulpvraag helder en de doelstelling duidelijk is. Coaching kan dus gezien worden als een onderdeel van counseling. Counseling richt zich namelijk op het inzichtelijk maken van het probleem zelf. Hierbij wordt onderzocht waar het probleem precies zit. Wanneer het niet goed mogelijk is om de oorzaak van het probleem te achterhalen of wanneer het probleem complexer is of meerdere oorzaken heeft, wordt gekeken naar wat men zou willen veranderen. Veelal liggen de oorzaken -mede- op het psycho-sociale vlak. Wanneer duidelijk is wat het probleem is, kan er een hulpvraag opgesteld worden. Wanneer de hulpvraag en de doelen opgesteld zijn, kan hierop gecoacht worden.
Uit onderzoek blijkt inmiddels wel dat steeds meer werkgevers een (externe) counselor inschakelen. Praten over psychische problemen is voor werknemers vaak lastiger dan praten over pijnlijke gewrichten of migraine. Door de (objectieve) counselor in te schakelen, wordt deze drempel verlaagd. Werknemers krijgen hierdoor de kans om te praten met een persoon die niet zo dicht op het probleem zit. Tevens ontbreekt bij werkgevers vaak de expertise voor deze (vaak tijdrovende) gesprekken, waardoor het aan te raden is om een externe professional in te schakelen. Daarnaast heeft counseling het uitgangspunt dat ieder gesprek ook ‘het laatste gesprek’ is. De hulp-inroepende partij heeft hierin de regie en geeft zelf aan wanneer er voldoende gepraat is, of wanneer hij/zij het traject als afgerond beschouwt. Zodoende koopt u alleen de gesprekken in die echt nodig zijn, zonder aan een traject vast te zitten. Hierdoor verloopt ieder traject bij de counselor op maat. Er wordt gegeven wat de persoon in kwestie nodig heeft. Niet meer en niet minder.
*voor de leesbaarheid van het artikel is ervoor gekozen om de woorden ‘hij’ en ‘hem’ te gebruiken op plaatsen waar evengoed ‘zij’ of ‘haar’ had kunnen staan.
Gerdien van Wijk
Psychosociaal en Gedragstherapeut