Je vriend of vriendin voelt zich misschien weleens een beetje ‘depri’. Je probeert hem of haar moed in te praten en een beetje op te vrolijken of luistert rustig naar zijn of haar verhaal. Maar wat als je vriend niet ‘een beetje depri’ is, maar depressief? Als het niet lukt om de ander op te vrolijken, maar hij zich steeds verder terugtrekt, onbereikbaar voor iedereen? In deze blog wordt er ingegaan op deze situatie: als een dierbare depressief is. Hoe kun je de ander het beste ondersteunen en hoe houd je het zelf vol?
Wat houdt een depressie in?
Een depressie beleven is iets wat bijna niet te beschrijven is aan iemand die geen depressie heeft gehad. Het is een heftige ervaring, waar je als dierbare veel van mee krijgt, maar die je (gelukkig) niet helemaal zult begrijpen. Somberheid, gevoelens van waardeloosheid en slaapproblemen zijn een aantal symptomen van depressie. Lees de blog Ben ik depressief? eerst om een beter beeld van de symptomen en de vormen van depressie te krijgen.
Hoe kun je je depressieve dierbare steunen?
Mensen met een depressie keren zich naar binnen en hebben minder interesse in de buitenwereld. Dit kan veel invloed hebben op de relatie. De balans tussen geven en nemen raakt verstoord en de ander lijkt geen interesse in jou meer te hebben. Toch is de behoefte aan steun groter dan ooit en kan een steunende houding van anderen de genezing bevorderen. Hoe kun je je depressieve dierbare steunen? Het belangrijkste is om in contact te blijven, hoe moeilijk dat soms ook is. Moeilijke momenten kunnen zich bijvoorbeeld voordoen als je de ander probeert te helpen. De ander reageert hier misschien matig op, omdat hij niet in staat is deze hulp te accepteren. Dit kan voor irritatie zorgen bij jezelf. De ander kan deze irritatie opmerken en het zichzelf aantrekken. Dit kan ervoor zorgen dat zijn eigenwaarde daalt, wat juist het tegenovergestelde is van wat je wilt bereiken. Dit kan resulteren in nog meer irritatie. Houd jezelf op deze momenten voor dat de persoon niet hetzelfde is als voor de depressie en dat het niet je dierbare is die spreekt, maar de depressie.
Daarnaast is het goed om niet alleen te praten over de depressie, maar ook te blijven praten over dezelfde thema’s als vroeger, zodat de ander betrokken blijft bij het leven. Je kunt het gesprek vergemakkelijken door dit tijdens een andere activiteit te doen, zoals lopen of fietsen. Door tijdens deze gesprekken zelf ook over moeilijke periodes te vertellen, verlaag je voor de ander de drempel om zijn moeilijke momenten te delen. Zelf maak je geen depressie door; zeg daarom niet dat je de ander begrijpt, maar bijvoorbeeld: ‘Wat moeilijk voor je.’
In een gesprek met iemand die steun nodig heeft, is men vaak geneigd om adviezen te geven. Zeker als het iemand met een depressie betreft, voelt men zich machteloos, omdat het zelf niet lukt om iemand eruit te halen. Wanneer je je machteloos voelt, is het helemaal moeilijk om geen adviezen te geven. Toch is het goed om geen adviezen te geven. Het geeft jezelf een goed gevoel als je het wel doet, maar het helpt de ander vaak niet. Laat de ander in plaats daarvan weten dat je er voor hem of haar bent en dat hij of zij op jou kan rekenen.
Betrokkenheid bij de behandeling kan ook tot enorme steun zijn voor je dierbare. Je kunt samen met hem of haar op zoek gaan naar een passende behandeling en een vinger aan de pols houden hoe de behandeling verloopt. Je kunt bijvoorbeeld vragen naar de opdrachten die de ander krijgt en hierin steunen. Daarnaast kan het goed zijn om zelf de opdrachten ook te maken en een keer mee te gaan naar de behandelaar om zo een goed beeld van de behandeling te kunnen vormen en de ander daarin te steunen.
De impact op jezelf
Depressie bij een dierbare heeft een grote impact op jezelf. Je kunt je ongerust en onzeker voelen, misschien zelfs de moed verliezen. Ook verdriet is een heel normale reactie, wanneer je bijvoorbeeld verlangt naar iets in je relatie wat je nu door de depressie hebt verloren. In elke intieme relatie komen zowel liefde als boosheid voor. Misschien voel je boosheid om de persoon die iemand door de depressie is geworden en voel je de behoefte om dit af te reageren, op de persoon zelf of op iemand anders. Ook schuldgevoelens kunnen opspelen: je hebt het gevoel niet genoeg te doen, je verliest af en toe je geduld of je voelt je schuldig omdat je niet meer van de ander houdt zoals vroeger. Daarbij kan ook schaamte een rol spelen: denken anderen dat de depressie een beetje mijn schuld is? Omdat je de ander minder goed kunt bereiken, kun je je eenzaam gaan voelen. Wellicht was je dierbare altijd degene die de contacten onderhield en staat het contact met je omgeving nu op een lager pitje. Eenzaamheid kan de andere negatieve gevoelens versterken. Angst kan je ook in je greep houden, zoals angst voor de gevolgen van depressie en de ultieme angst: zelfdoding. Het kan ook zijn dat je juist positieve gevoelens ontwikkelt. Misschien ontdek je nu juist je zorgende kant: de ander heeft je nodig. Of kom je er nu achter hoeveel je van iemand houdt.
Hoe houd je het zélf vol?
Wat moet jij als partner van een dierbare met een depressie met al deze negatieve gevoelens? Waar moet je ze kwijt en hoe houd je het zélf vol? Hieronder volgen een aantal tips. Allereerst is het belangrijk om er zorg voor te dragen dat je zelf tijd hebt en neemt om op te kunnen laden. Op die manier ‘voed’ je jezelf en kun je ander het beste steunen. Plan bijvoorbeeld ‘genietmomentjes’ in en onderhoud je eigen contacten. Daarover hoef je je niet schuldig te voelen, want je hebt het nodig om de ander te kunnen steunen en zelf bij te komen. Wees daarnaast niet te kritisch en betrokken. Wanneer je er te dicht op zit, is de kans groot dat het slechter gaat met de ander. Het herstel gaat dan dus slechter, waardoor jij meer stress hebt. Houd dus ook een beetje afstand, zodat je ruimte voor de ander creëert en stel vragen als ‘wat heb je nodig?’.
Als derde tip is het van belang dat jij je gevoelens accepteert. Negatieve gevoelens horen erbij en het kan helpend zijn om die te delen met je depressieve dierbare, iemand anders die je vertrouwt of om ze op te schrijven. Informeer ook je omgeving over de depressie van je dierbare en vertel ze wat je behoeften zijn.
Leef zoveel mogelijk bij de dag, is de vierde tip. Je kunt heel veel mentale energie verspillen aan gedachten over wat zou kunnen gebeuren of wat er in het verleden is gebeurd, maar dat helpt op het moment zelf niet. Wanneer je je bezighoudt met wat je in het moment aan het doen bent, schenkt dat veel meer voldoening en gaat er minder mentale energie verloren. Een andere manier om mentale energie goed te besteden, is om de door jouw ervaren problemen op te schrijven en te proberen deze problemen als vragen vervolgens te beantwoorden of er wat aan te doen is. Kies een oplosbaar probleem en maak daar een plan voor. Let daarnaast op signalen van spanning in je lichaam en neem deze serieus: plan bijvoorbeeld een extra genietmomentje in!
Als zesde tip: respecteer elkaars verschillen in verwerkingsstijl. Zowel jij als je dierbare met een depressie hebben verliezen te verwerken. Besef dat iedereen dat anders verwerkt en respecteer dat. Als laatste tip voor wie gelovig is: Bid! Haal steun uit je geloof, zodat je het op die manier vol kunt houden.
Ervaar jij, of iemand die je kent, problemen op het gebied van depressie en heb je behoefte aan hulp en ondersteuning? Je kunt altijd contact met ons opnemen voor een gesprek.
Voor deze blog is gebruikgemaakt van de informatie uit het boek Als een dierbare depressief is van Huub Buijssen.
Myrna Hollebrandse
Psycholoog in opleiding