Verschillende soorten verslavingen
De definitie van verslaving is: ‘Een verslaving is een overweldigende behoefte aan en het afhankelijk zijn van één of meerdere middelen of van bepaald gedrag’. Iemand is verslaafd wanneer hij zich niet meer kan beheersen en afhankelijk is geworden van het middel of gedrag dat hij gebruikt. Afhankelijkheid kan lichamelijk zijn: je lichaam raakt gewend aan het middel en heeft het middel nodig om normaal te kunnen functioneren. Wanneer het middel niet wordt gebruikt, kunnen er ontwenningsverschijnselen ontstaan zoals slapeloosheid, hoofdpijn of koorts. De afhankelijkheid kan echter ook geestelijk zijn: je verlangt zo naar het middel dat je nergens anders meer aan kan denken en het idee hebt dat je niet meer zonder kan.
Een verslaving is te herkennen aan het vastzitten in een bepaald patroon dat moeilijk te doorbreken is. Iemand is constant bezig om via het middel een bepaald effect of gevoel te bereiken. Vervolgens heeft het gewone leven hier onder te lijden. Door de verslaving kan iemand zich namelijk gaan isoleren van zijn sociale netwerk. Dit kan komen doordat hij zich schaamt en anderen liever niet onder ogen wil komen of omdat hij het te druk heeft met zijn verslaving. Mensen met een verslaving geven hierdoor vaak hun hobby’s, sociale activiteiten en werk op. Het voortdurende gebruik kan er toe leiden dat mensen gevaar lopen en last krijgen van lichamelijke of psychische problemen. Er zijn twee soorten verslavingen:
Oorzaken van verslaving
Een verslaving aan middelen begint meestal door het experimenteren met bijvoorbeeld alcohol of drugs. Het experimenteren kan vervolgens overgaan tot het regelmatig gebruiken van het middel. Vaak wordt een middel gebruikt om met problemen of met stress om te kunnen gaan en wanneer men merkt dat het middel de gewenste effecten heeft, wordt het vaker gebruikt. Zo kan er een verslaving ontstaan waarin men van het middel afhankelijk wordt.
Een verslaving aan gedrag begint meestal doordat men op de vlucht is voor moeilijkheden en problemen. Op momenten van eenzaamheid, onzekerheid, spanning of ruzie vlucht men naar een wereld waarin dit alles even vergeten kan worden. De seks of het gamen ‘verdooft’ dan de problemen en helpt ze om er even niet aan te denken. Wanneer gemerkt wordt dat ze een uitvlucht hebben gevonden gaan ze dat gedrag vaker vertonen en zo kan ook hier een verslaving ontstaan waarin men van het gedrag afhankelijk wordt.
Interview met gedragswetenschapper Marieke de Bruin-Nobel
1. Wat voor invloed heeft een verslaving op iemands leven?
Een verslaving heeft invloed op alle levensdomeinen van iemand. Ten eerste wordt iemand afhankelijk van een bepaald middel of bepaald gedrag, wat vaak allerlei gevolgen heeft voor fysiek en psychisch welbevinden. Wanneer iemand hier niet meer zonder kan, leidt dat tot problemen op belangrijke zaken zoals school of werk. Vaak leidt verslaving ook tot liegen en stelen, omdat het verslavingsgedrag tot financiële nood leidt en/of omdat niemand in de omgeving mag weten wat hij of zij aan het doen is. Men verliest door dit gedrag het sociale netwerk, maar soms ook doordat de verslaving hen zo op slokt dat men nauwelijks nog de deur uit komt. Zo wordt het een vicieuze cirkel waarin de oorzakelijke problemen in eerste instantie worden verdrongen door zich te verliezen in de verslaving, wat vervolgens weer leidt tot nog meer problemen.
2. Wat kan iemand doen om een verslaving te voorkomen?
Het beste middel om een verslaving te voorkomen is preventie. Behalve het matige gebruik van alcohol, zijn alle andere soorten middelen waar je verslaafd aan kan raken überhaupt altijd slecht voor de gezondheid. Lees uzelf in over wat de negatieve gevolgen zijn van welke potentieel verslavende middelen en informeer uw kinderen of je vrienden hier ook over. Let hierbij ook op de gedragsverslavingen. Deze zijn onbekender en misschien nog wel laagdrempeliger, maar even zozeer destructief voor iemands leven. Let als ouder ook goed op het gedrag van uw kind. Wanneer u merkt dat hij of zij al regelmatig rookt, drinkt of drugs gebruikt, moet u actie ondernemen. Ga het gesprek aan en leg ook rustig uit dat u teveel om diegene geeft, om dat gedrag te laten gebeuren zonder er iets mee te doen.
3. Wat kan iemand doen om van een verslaving af te komen?
Het is een heel proces om van een verslaving af te komen. Dit gaat niet zomaar en kost veel tijd en energie. Iemand met een verslaving kan er bijna nooit zelf vanaf komen en daarom is professionele hulp zeer belangrijk. Zoek naar de professionele hulp die bij u of jou past en waar u of jij zich comfortabel bij voelt. Een goede klik en vertrouwensband met een hulpverlener is essentieel voor elk hulpverleningsproces. Er zijn verschillende soorten interventies zoals afkickklinieken, groepstherapie, poliklinische individuele therapie of klinieken in het buitenland om volledig afstand te kunnen nemen. Kijk samen met een deskundige, maar ook met mensen die je goed kennen naar de opties en onderneem actie! Er zijn ook genoeg instanties, gespecialiseerd in verslavingen, waar u ook informatie op kan vragen en voorafgaand aan een aanmelding om advies kan vragen. .
4. Hoe kunnen andere mensen (ouders, vrienden, etc.) iemand met een verslaving helpen?
Er zijn twee dingen heel belangrijk: ten eerste ga het gesprek met iemand aan als u/jij merkt dat iemand bepaald gedrag vertoond. Vertel eerlijk dat u zich zorgen maakt, omdat u opmerkt dat het minder goed gaat met iemand. Toon begrip en geef ruimte voor een open gesprek zonder veroordeling. Laat ook merken dat diegene veel voor u betekent en bespreek wat u graag bij die persoon zou willen zien. Ga dit gesprek niet aan op het moment dat iemand ‘onder invloed’ is. Ondersteun iemand ook niet in het onderhouden van zijn of haar verslaving. Geef geen geld of houd ze niet telkens weer het hoofd boven water, maar probeer een manier te zoeken om iemand te laten ‘klemlopen’ en te laten inzien dat het hem zelf op deze wijze niet lukt en hulp nodig heeft. Ten tweede is het van groot belang om concrete afspraken te maken. Het is goed om iemand te helpen om professionele hulp te zoeken, wanneer dit nodig is.
5. Welke vorm van verslaving is het ergste?
Alle verslavingen zijn eigenlijk even heftig. Middelen en gedragsverslavingen gaan ook regelmatig samen op. Waar middelenverslavingen vooral bekend staan om fysieke schade, leveren ze net zo goed ook psychische/cognitieve schade op en sociaal-emotioneel verlies bijv. t.a.v. netwerk. Gedragsverslavingen hebben hun invloed meestal eerst op het sociaal-emotionele terrein, maar leveren vaak in deze mate uiteindelijk ook cognitieve en fysieke schade op.
Wat voor zorg biedt Deviaa bij verslaving?
Verslaafd aan seks! Verslaafd aan drugs! Verslaafd aan alcohol! Verslaafd aan internet! Verslaafd aan medicatie! Deze problematieken kunnen we aanmerken als een aangrijpende stille nood met een verwoestende uitwerking in de betreffende levens en in de levens van de direct betrokkenen. De verslaafde en zijn omgeving zijn doorgaans moeilijk bereikbaar. De schaamte, het verdriet en de handelingsverlegenheid zijn groot.
De verslavingszorg die Deviaa biedt is gericht op de reformatorische gezindte. De verslavingsbehandeling wordt geboden door professionals met een reformatorische achtergrond waardoor identiteitsgebonden verslavingszorg is gewaarborgd. Dit doen we met behulp van ons samenwerkingsverband: de Hoop GGZ.
Heeft u of iemand die u kent te maken met een verslaving en zou u graag verdere ondersteuning willen? Dan kunt u altijd contact opnemen met Deviaa voor een intakegesprek. Graag kijken wij of wij u verder kunnen helpen en iets voor u kunnen betekenen.
Elma de Bruijne
Psycholoog i.o.
Deze website gebruikt cookies. Door gebruik te maken van deze website, geef je aan akkoord te zijn met het gebruik van cookies. Lees meer
